&#x
A0; 1. Đối tượng phản &#x
E1;nh của văn học l&#x
E0; g&#x
EC;? - Nghệ thuật phản &#x
E1;nh hiện thực tr&#x
EA;n một phạm vi hết sức rộng lớn v&#x
E0; đa dạng, nhưng tất cả c&#x
E1;c sự vật v&#x
E0; hiện tượng ấy đều được x&#x
E9;t dưới mối quan hệ thẩm mỹ với nhỏ người. Nếu c&#x
E1;c ng&#x
E0;nh khoa học t&#x
EC;m đến c&#x
E1;c sự vật hiện tượng để t&#x
EC;m ra bản chất, quy luật của n&#x
F3; th&#x
EC; nghệ thuật lại quan liêu t&#x
E2;m v&#x
E0; kh&#x
E1;m ph&#x
E1; mối quan lại hệ của nhỏ người với thế giới xung quanh.- Đối tượng chủ yếu của nghệ thuật l&#x
E0; con người, nghệ thuật quan lại t&#x
E2;m trước hết đến bản chất x&#x
E3; hội của con người. Con người kh&#x
F4;ng tồn tại như một thực thể kh&#x
E9;p k&#x
ED;n với bản chất nội tại của n&#x
F3;, bản chất con người chỉ bộc lộ qua những mối quan liêu hệ hiện thực của n&#x
F3; (V&#x
ED; dụ: c&#x
E1;c t&#x
E1;c phẩm sau 1975 đặt nhỏ người trong quan liêu hệ với tự nhi&#x
EA;n, x&#x
E3; hội v&#x
E0; ch&#x
ED;nh m&#x
EC;nh để kh&#x
E1;m ph&#x
E1; thế giới nội t&#x
E2;m s&#x
E2;u k&#x
ED;n của bé người). Coi x&#x
E9;t nhỏ người qua c&#x
E1;c mối quan liêu hệ kh&#x
F4;ng l&#x
E0;m mờ đi bản chất ri&#x
EA;ng của n&#x
F3; m&#x
E0; ngược lại, qua c&#x
E1;c mối quan lại hệ, bé người c&#x
E0;ng thể hiện bản chất của m&#x
EC;nh. - con người của nghệ thuật hiện l&#x
EA;n với những t&#x
ED;nh c&#x
E1;ch độc đ&#x
E1;o, số phận cụ thể. &#x
A0; 2. V&#x
EC; sao đối tượng phản &#x
E1;nh chủ yếu của văn học l&#x
E0; nhỏ người? -Văn học l&#x
E0; nh&#x
E2;n học” (Gorki). Văn học với chức năng nhận thức, gi&#x
E1;o dục c&#x
F3; vai tr&#x
F2; phải trở th&#x
E0;nh một “Cuốn s&#x
E1;ch gi&#x
E1;o khoa về đời sống” , gi&#x
FA;p bé người hiểu cuộc đời, v&#x
E0; hiểu ch&#x
ED;nh bản th&#x
E2;n m&#x
EC;nh. Để nhỏ người hiểu về x&#x
E3; hội nhỏ người, để con người hiểu về ch&#x
ED;nh bé người th&#x
EC; kh&#x
F4;ng thể khước từ việc thể hiện bé người. - Lấy bé người l&#x
E0;m đối tượng mi&#x
EA;u tả chủ yếu, văn nghệ c&#x
F3; được một điểm tựa để nh&#x
EC;n ra to&#x
E0;n thế giới. Văn nghệ bao giờ cũng nh&#x
EC;n hiện thực qua c&#x
E1;i nh&#x
EC;n của bé người. Bé người trong ođừi sống v&#x
E0; trong văn nghệ l&#x
E0; những trung t&#x
E2;m gi&#x
E1; trị, trung t&#x
E2;m đ&#x
E1;nh gi&#x
E1; &#x
E8; Mi&#x
EA;u tả nhỏ người l&#x
E0; phương thức mi&#x
EA;u tả to&#x
E0;n bộ thế giới. Việc biểu hiện hiện thực s&#x
E2;u sắc tốt hời hợt, phụ thuộc v&#x
E0;o việc nhận thức bé người, am hiểu c&#x
E1;i nh&#x
EC;n nhỏ người.- Mặt kh&#x
E1;c, theo quy luật của qu&#x
E1; tr&#x
EC;nh s&#x
E1;ng tạo, “Cuộc đời l&#x
E0; điểm khởi đầu v&#x
E0; l&#x
E0; điểm đi tới của văn chương” (Tố Hữu), văn học phải trở th&#x
E0;nh “Thứ vũ kh&#x
ED; thanh cao m&#x
E0; đắc lực m&#x
E0; ch&#x
FA;ng ta c&#x
F3;, để vừa tố c&#x
E1;o vừa thay đổi một thế giới xấu xa, giả dối, vừa l&#x
E0;m t&#x
E2;m hồn người đọc trở n&#x
EA;n vào sạch hơn, phong ph&#x
FA; hơn” (Thạch Lam). Để thực hiện được sứ mệnh cao cả của m&#x
EC;nh l&#x
E0; t&#x
E1;c động, cải tạo hiện thực, văn chương kh&#x
F4;ng thể tự th&#x
E2;n thực hiện được, m&#x
E0; phải th&#x
F4;ng qua một đối tượng vật chất đ&#x
F3; l&#x
E0; con người. “Vũ kh&#x
ED; ph&#x
EA; ph&#x
E1;n dĩ nhi&#x
EA;n kh&#x
F4;ng thể vậy thế sự ph&#x
EA; ph&#x
E1;n bằng vũ kh&#x
ED;, v&#x
E0; phải c&#x
F3; lực lược vật chất mới đ&#x
E1;nh đổ được lực lượng vật chất” (H&#x
EA;ghen).Văn học t&#x
E1;c động v&#x
E0;o con người qua bé đường tư tưởng, t&#x
EC;nh cảm để từ đ&#x
F3; con người sẽ c&#x
F3; những hoạt động t&#x
ED;ch cực t&#x
E1;c động v&#x
E0;o cuộc sống &#x
E8; con người ch&#x
ED;nh l&#x
E0; đối tượng trung t&#x
E2;m của văn học, l&#x
E0; chủ thể s&#x
E1;ng tạo, đối tượng phản &#x
E1;nh, lại vừa l&#x
E0; đối tượng tiếp nhận.&#x
A0; 3. Văn học phản &#x
E1;nh bé người tr&#x
EA;n những phương diện n&#x
E0;o? - Về phương diện x&#x
E3; hội, con người vào văn nghệ được phản &#x
E1;nh như những hiện tượng ti&#x
EA;u biểu mang lại mối quan lại hệ x&#x
E3; hội nhất định. Về mặt n&#x
E0;y, văn nghệ nhận thức nhỏ người như những t&#x
ED;nh c&#x
E1;ch, Đ&#x
F3; l&#x
E0; những bé người sống, c&#x
E1; thể, cảm t&#x
ED;nh nhưng lại thể hiện r&#x
F5; n&#x
E9;t những phẩm chất c&#x
F3; &#x
FD; nghĩa x&#x
E3; hội, đại diện đến một giai cấp, một tầng lớp, một d&#x
E2;n tộc… - Về phương diện đạo đức, t&#x
ED;nh c&#x
E1;ch m&#x
E0; văn nghệ nắm bắ kh&#x
F4;ng trừu tượng như những kh&#x
E1;i niệm về phẩm chất, m&#x
E0; l&#x
E0; c&#x
E1;c phẩm chất thể hiện trong đời sống con người. Văn học kh&#x
E1;m ph&#x
E1; &#x
FD; nghĩa đạo đức vào c&#x
E1;c t&#x
EC;n huống &#x
E9;o le, phức tạp nhất, trong những trường hợp kh&#x
F4;ng thể nh&#x
EC;n thấy một c&#x
E1;ch giản đơn, bề ngo&#x
E0;i. Về phương diện ch&#x
ED;nh trị, văn học mi&#x
EA;u tả bé người trong đời sống ch&#x
ED;nh trị kh&#x
F4;ng phải với bản chất giai cấp trừu tượng m&#x
E0; như những t&#x
ED;nh c&#x
E1;ch cụ thể &#x
E8; L&#x
E0;m sống lại đời sống ch&#x
ED;nh trị cũng như l&#x
E0;m sống lại cuộc sống của bé người trong những cơn b&#x
E3;o t&#x
E1;p ch&#x
ED;nh trị. 4. Gi&#x
E1; trị thẩm mỹ l&#x
E0; g&#x
EC;? Gi&#x
E1; trị thẩm mỹ l&#x
E0; &#x
FD; nghĩa của c&#x
E1;c hiện tượng cảm t&#x
ED;nh của thế giới đối với l&#x
ED; tưởng v&#x
E0; thị hiếu thẩm mỹ. 5. Tại sao t&#x
E1;c phẩm văn học phải c&#x
F3; gi&#x
E1; trị thẩm mỹ? - vào nghệ thuật, l&#x
FD; tưởng thẩm mỹ g&#x
F3;p phần định hướng tư duy theo ti&#x
EA;u ch&#x
ED; Ch&#x
E2;n – Thiện – Mỹ. Những nghệ sĩ ch&#x
E2;n ch&#x
ED;nh, qua hoạt động nghệ thuật của m&#x
EC;nh, đ&#x
E3; khẳng định những tư tưởng tiến bộ, nhằm phục vụ điều thiện v&#x
E0; ch&#x
ED;nh nghĩa. - Thiếu kh&#x
E1;t khao vươn tới c&#x
E1;i đẹp, nghệ thuật sẽ mất đi sức mạnh cơ bản của n&#x
F3;, sẽ kh&#x
F4;ng thể thanh lọc t&#x
E2;m hồn con người v&#x
E0; cải tạo x&#x
E3; hội. đến n&#x
EA;n, nghệ thuật kh&#x
F4;ng những phản &#x
E1;nh quy luật của đời sống m&#x
E0; c&#x
F2;n phản &#x
E1;nh c&#x
E1;ch đ&#x
E1;nh g&#x
E1;i thẩm mỹ về đời sống. 6. C&#x
E1;i đẹp trong văn học biểu hiện như thế n&#x
E0;o? t&#x
E1;c phẩm văn học lúc phản &#x
E1;nh hiện thực kh&#x
E1;o qu&#x
E1;t, đ&#x
E1;nh gi&#x
E1; về mặt tư tưởng, cảm x&#x
FA;c đều t&#x
E1;i hiện những lớp hiện thực c&#x
F3; gi&#x
E1; trị thẩm mỹ nhất định, độc đ&#x
E1;o, kh&#x
F4;ng lặp lại có đến những t&#x
EC;nh điệu thẩm mỹ. C&#x
E1;i đẹp vào t&#x
E1;c phẩm văn học rất đa dạng: - C&#x
E1;i đẹp của thi&#x
EA;n nhi&#x
EA;n, đất nước - C&#x
E1;i đẹp của con người: ngoại h&#x
EC;nh, t&#x
E0;i năng, nh&#x
E2;n c&#x
E1;ch - Vẻ đẹp của văn h&#x
F3;a, phong tục - Vẻ đẹp của ng&#x
F4;n ngữ, nghệ thuật 7. V&#x
EC; sao văn học phải phản &#x
E1;nh hiện thực cuộc sống? - Văn học, với chức năng nhận thức, gi&#x
E1;o dục cần phải trở th&#x
E0;nh thứ “Vũ kh&#x
ED; thanh cao v&#x
E0; đắc lực…”(Thạch Lam) để gắng đổi v&#x
E0; cải tạo cuộc sống. Muốn vậy văn học phải cho nhỏ người hiểu được cuộc sống diễn ra xung quanh m&#x
EC;nh, phải gi&#x
FA;p bé người năm bắt được những vấn đề mang hơi thở của thời đại.- Hiện thực l&#x
E0; nguồn gốc của nhận thức, của &#x
FD; thức, l&#x
E0; mảnh đất m&#x
E0;u mỡ nu&#x
F4;i dưỡng nghệ thuật v&#x
E0; đồng thời l&#x
E0; ch&#x
EC;a kh&#x
F3;a giải th&#x
ED;ch c&#x
E1;c hiện tượng phức tạp của nghệ thuật. Chỉ lúc hướng về với hiện thực cuộc sống, với đời sống nh&#x
E2;n d&#x
E2;n, nh&#x
E0; văn mới c&#x
F3; thể t&#x
EC;m được mang lại m&#x
EC;nh nguồn cảm hứng dồi d&#x
E0;o, chất liệu s&#x
E1;ng tạo đặc sắc, đ&#x
E1;ng gi&#x
E1; cũng như cho t&#x
E0;i năng v&#x
E0; vốn sống của m&#x
EC;nh cơ hội trả qua “lửa thử v&#x
E0;ng” để từ đ&#x
F3; c&#x
E0;ng ph&#x
E1;t triển mạnh mẽ hơn, đặc sắc hơn…- vày vậy, vai tr&#x
F2; của nh&#x
E0; văn l&#x
E0; “người thư k&#x
ED; trung th&#x
E0;nh của thời đại”. Tr&#x
E1;ch nhiệm của nh&#x
E0; văn l&#x
E0; phải thể hiện hiện thực cuộc sống, nắm bắt được những m&#x
E2;u thuẫn cơ bản nhất của thời đại để từ đ&#x
F3; đưa ra một hướng đi, một giải ph&#x
E1;p, b&#x
E0;y tỏ một th&#x
E1;i độ, một lối đi để cải tạo hiện thực cuộc sống. 8. Khi phản &#x
E1;nh hiện thực cuộc sống, văn học tr&#x
EC;nh b&#x
E0;y những vấn đề g&#x
EC;?- Những vấn đề mang t&#x
ED;nh bản chất của hiện thực: Phản &#x
E1;nh hiện thực, văn học c&#x
F3; khả năng hiểu biết v&#x
E0; kh&#x
E1;m ph&#x
E1; được bản chất hoặc những kh&#x
ED; cạnh căn bản của hiện thực.- Những vấn đề về số phận, phẩm chất v&#x
E0; bản chất của con người: Văn học đi s&#x
E2;u kh&#x
E1;m ph&#x
E1; những vấn đề đời tư, thế sự về số phận của bé người, đề cao nh&#x
E2;n t&#x
ED;nh v&#x
E0; phẩm chất tốt đẹp của bé người đồng thời chạm đến những vấn đề nh&#x
E2;n bản c&#x
F3; t&#x
ED;nh chất mu&#x
F4;n thuở: kh&#x
E1;t vọng hạnh ph&#x
FA;c, cuộc đấu tranh giữa thiện v&#x
E0; &#x
E1;c trong mỗi nhỏ người… - Thế giới chủ quan tiền - thế giới nội t&#x
E2;m của nh&#x
E0; văn. Garođi mang đến rằng: “S&#x
E1;ng t&#x
E1;c văn nghệ c&#x
F3; nhiệm vụ kh&#x
F4;ng phải t&#x
E1;i hiện thế giới m&#x
E0; l&#x
E0; biểu hiện kh&#x
E1;t vọng của con người” &#x
E8; Qua hiện thực được phản &#x
E1;nh trong t&#x
E1;c phẩm, ta nhận ra sự đ&#x
E1;nh gi&#x
E1;, l&#x
ED; giải của nh&#x
E0; văn trước hiện thực ấy. Hiện thực trong t&#x
E1;c phẩm văn học l&#x
E0; kết quả của qu&#x
E1; tr&#x
EC;nh suy tư v&#x
E0; trăn trở, kh&#x
F4;ng ngừng đặt ra những c&#x
E2;u hỏi v&#x
E0; t&#x
EC;m c&#x
E1;ch trả lời những c&#x
E2;u hỏi, để đề xuất một nhỏ đường, một giải ph&#x
E1;p, một hướng đi cho hiện thực cuộc sống. 9. V&#x
EC; sao văn học lại l&#x
E0; tiếng n&#x
F3;i của cảm x&#x
FA;c? Văn học l&#x
E0; hiện tượng thẩm mỹ, n&#x
F3;i t&#x
E1;c phẩm văn học l&#x
E0; n&#x
F3;i đến c&#x
E1;i đẹp. T&#x
E1;c phẩm văn học kh&#x
F4;ng phải l&#x
E0; sự gi&#x
E1;o điều, kh&#x
F4; cứng m&#x
E0; t&#x
E1;c động trước hết v&#x
E0;o người đọc th&#x
F4;ng qua tr&#x
E1;i tim, qua những rung cảm của t&#x
E2;m hồn, hướng người đọc đến những gi&#x
E1; trị ch&#x
E2;n-thiện-mỹ. 10. Cảm x&#x
FA;c trong văn học c&#x
F3; những đặc điểm g&#x
EC;? - Nội dung tư tưởng của t&#x
E1;c phẩm văn học kh&#x
F4;ng bao giờ l&#x
E0; một sự l&#x
ED; giải dửng dưng, lạnh l&#x
F9;ng, m&#x
E0; phải gắn với những cảm x&#x
FA;c m&#x
E3;nh liệt. Nội dung của cảm hứng tư tưởng vào t&#x
E1;c phẩm bao giờ cũng l&#x
E0; một t&#x
EC;nh cảm x&#x
E3; hội đ&#x
E3; được &#x
FD; thức, đ&#x
E3; được si&#x
EA;u thăng dưới l&#x
FD; tưởng của thời đại. Đ&#x
F3; c&#x
F3; thể l&#x
E0; t&#x
EC;nh cảm khẳng định như ngợi ca, vui sướng, biết ơn, tin tưởng, y&#x
EA;u thương, đau x&#x
F3;t, thương tiếc… Đ&#x
F3; c&#x
F3; thể l&#x
E0; những t&#x
EC;nh cảm phủ định c&#x
E1;c hiện tượng ti&#x
EA;u cực như tố c&#x
E1;o, căm th&#x
F9;, phẫn nộ, ch&#x
E2;m biếm, chế giễu, mỉa mai.- Cảm hứng trong t&#x
E1;c phẩm văn học kh&#x
F4;ng phải l&#x
E0; t&#x
EC;nh cảm được xướng l&#x
EA;n, m&#x
E0; phải l&#x
E0; t&#x
EC;nh cảm to&#x
E1;t ra từ t&#x
EC;nh huống, từ t&#x
ED;nh c&#x
E1;ch v&#x
E0; từ sự mi&#x
EA;u tả. - Cảm hứng trong t&#x
E1;c phẩm văn học phải phục t&#x
F9;ng quy luật của t&#x
EC;nh cảm: phải gợi mở chứ kh&#x
F4;ng biểu hiện thẳng đuột, một chiều; vào t&#x
E1;c phẩm văn học, sự vật động của t&#x
EC;nh cảm c&#x
F3; quy luật ri&#x
EA;ng, nhiều lúc lất &#x
E1;t quy luật đời sống, quy luật x&#x
E3; hội. 11. T&#x
EC;nh cảm v&#x
E0; tương trong văn học c&#x
F3; mối quan liêu hệ như thế n&#x
E0;o? T&#x
EC;nh cảm v&#x
E0; tư tưởng vào t&#x
E1;c phẩm văn học c&#x
F3; mối quan hệ thống nhất, biện chứng: - Tư tưởng l&#x
E0;m n&#x
EA;n sức nặng của t&#x
E1;c phẩm, khiến t&#x
EC;nh cảm của t&#x
E1;c phẩm kh&#x
F4;ng c&#x
F2;n l&#x
E0; những x&#x
FA;c cảm vu vơ hời hợt, m&#x
E0; trở th&#x
E0;nh những rung cảm m&#x
E3;nh liệt, c&#x
F3; chiều s&#x
E2;u. - T&#x
EC;nh cảm gi&#x
FA;p tư tưởng thăng hoa, t&#x
E1;c động v&#x
E0;o bạn động cả bằng nhỏ đường tr&#x
E1;i tim v&#x
E0; khối &#x
F3;c, gi&#x
FA;p người đọc ngộ ra những ch&#x
E2;n l&#x
FD; về bé người v&#x
E0; đời sống. 12. V&#x
EC; sao văn học cần phải s&#x
E1;ng tạo? - Thứ nhất l&#x
E0; vì bản th&#x
E2;n nghệ thuật l&#x
E0; hoạt động của sự s&#x
E1;ng tạo có t&#x
ED;nh c&#x
E1; thể, kh&#x
F4;ng lặp lại người kh&#x
E1;c v&#x
E0; kh&#x
F4;ng lặp lại ch&#x
ED;nh m&#x
EC;nh. - Thứ hai, mục đ&#x
ED;ch cao cả của văn chương l&#x
E0; trở th&#x
E0;nh “thứ vũ kh&#x
ED; thanh cao v&#x
E0; đắc lực…”, muốn thực hiện được sứ mệnh của m&#x
EC;nh, văn chương phải t&#x
EC;m được những c&#x
E1;ch thức t&#x
E1;c động v&#x
E0;o t&#x
E2;m tư t&#x
EC;nh cảm người đọc để tạo th&#x
E0;nh sức mạnh t&#x
E1;c động trở lại v&#x
E0;o cuộc sống. Người đọc sẽ kh&#x
F4;ng thể bị t&#x
E1;c động nếu những g&#x
EC; văn học nghệ thuật mang lại chỉ l&#x
E0; rập khu&#x
F4;n, đơn điệu, nh&#x
E0;m ch&#x
E1;n. - Thứ ba, mỗi nh&#x
E0; văn s&#x
E1;ng t&#x
E1;c đều mong muốn ghi lại dấu ấn của m&#x
EC;nh tr&#x
EA;n cuộc đời, một t&#x
E1;c phẩm muốn sống m&#x
E3;i phải gi&#x
E0;nh vị tr&#x
ED; đặc biệt vào l&#x
F2;ng bạn đọc “người tạo ra t&#x
E1;c phẩm l&#x
E0; nh&#x
E0; văn, người quyết định sức sống của t&#x
E1;c phẩm phải l&#x
E0; độc giả”-> Độc giả kh&#x
F4;ng bao giờ chấp nhận những điều quen thuộc nh&#x
E0;m, kh&#x
F4;ng bao giờ chấp nhận những nh&#x
E0; văn sao ch&#x
E9;p, v&#x
EC; nhu cầu của họ lúc t&#x
EC;m đến văn chương l&#x
E0; nhu cầu t&#x
EC;m kiếm những g&#x
EC; mới mẻ, mở có đầu &#x
F3;c, tư tưởng t&#x
EC;nh cảm… Đ&#x
F3; cũng ch&#x
ED;nh l&#x
E0; quy luật đ&#x
E0;o thải khắc nghiệt của văn chương, người kh&#x
F4;ng s&#x
E1;ng tạo sẽ bị qu&#x
EA;n l&#x
E3;ng. điều n&#x
E0;y đ&#x
F2;i hỏi nh&#x
E0; văn phải c&#x
F3; những điểm đặc biệt kh&#x
F4;ng bị lẫn với người kh&#x
E1;c v&#x
E0; kh&#x
F4;ng lặp lại với ch&#x
ED;nh m&#x
EC;nh, phải c&#x
F3; thứ “v&#x
E2;n tay nghệ thuật ri&#x
EA;ng” in dấu vào l&#x
F2;ng bạn đọc, thể hiện qua những t&#x
E1;c phẩm đặc sắc, c&#x
F3; gi&#x
E1; trị. 13. Sự s&#x
E1;ng tạo trong văn học c&#x
F3; biểu hiện như thế n&#x
E0;o?- Ch&#x
E2;n l&#x
FD; nghệ thuật thống nhất nhưng kh&#x
F4;ng đồng nhất với ch&#x
E2;n l&#x
FD; đời sống. Hiện thực trong t&#x
E1;c phẩm văn học l&#x
E0; h&#x
EC;nh ảnh chủ quan tiền của thế giới kh&#x
E1;ch quan, đ&#x
E3; được kh&#x
FA;c xạ qua lăng k&#x
ED;nh của nh&#x
E0; văn. Sự s&#x
E1;ng tạo ở đ&#x
E2;y thể hiện qua g&#x
F3;c nh&#x
EC;n mới mẻ, độc đ&#x
E1;o v&#x
E0; những ph&#x
E1;t hiện của ri&#x
EA;ng người nghệ sĩ trong qu&#x
E1; tr&#x
EC;nh kh&#x
E1;m ph&#x
E1; hiện thực cuộc sống. - Sự s&#x
E1;ng tạo của văn học c&#x
F2;n l&#x
E0; kết quả của tr&#x
ED; tưởng tượng nhằm tạo ra thế giới của ước mơ, của l&#x
ED; tưởng, vươn l&#x
EA;n tr&#x
EA;n hiện thực kh&#x
E1;ch quan liêu để ph&#x
E1; vỡ c&#x
E1;c giới hạn của sự tồn tại. 14. Phản &#x
E1;nh v&#x
E0; s&#x
E1;ng tạo c&#x
F3; mối quan liêu hệ như thế n&#x
E0;o? Phản &#x
E1;nh v&#x
E0; s&#x
E1;ng tạo c&#x
F3; mối quan hệ thống nhất biện chứng. - Sự phản &#x
E1;nh gi&#x
FA;p cho sự s&#x
E1;ng tạo kh&#x
F4;ng đi chệch hướng, kh&#x
F4;ng trở th&#x
E0;nh những điều hoang đường, v&#x
F4; nghĩa l&#x
E0; c&#x
F3; chiều s&#x
E2;u v&#x
E0; gợi ra những gi&#x
E1; trị tư tưởng s&#x
E2;u sắc. - Sự s&#x
E1;ng tạo gi&#x
FA;p cho sự phản &#x
E1;nh kh&#x
F4;ng kh&#x
F4; khan, gi&#x
E1;o điều m&#x
E0; trở n&#x
EA;n mới mẻ, thu h&#x
FA;t, sinh động, gi&#x
E0;u sức sống. 15. Nội dung l&#x
E0; g&#x
EC;? Kh&#x
E1;i niệm nội dung c&#x
F3; cơ sở vững chắc từ mối quan lại hệ giữa văn học v&#x
E0; hiện thực, bao h&#x
E0;m nh&#x
E2;n tố kh&#x
E1;ch quan lại của đời sống v&#x
E0; nh&#x
E2;n tố chủ quan liêu của nh&#x
E0; văn. N&#x
F3; vừa l&#x
E0; cuộc sống được y thức, vừa l&#x
E0; sự cảm x&#x
FA;c, đ&#x
E1;nh gi&#x
E1; đối với cuộc sống đ&#x
F3;. C&#x
F3; nhì cấp độ: nội dung trực tiếp v&#x
E0; nội dung gi&#x
E1;n tiếp.Y&#x
EA;u cầu nội dung: Phải thực hiện được c&#x
E1;c chức năng của văn học, thực hiện được thi&#x
EA;n chức của văn học. 16. H&#x
EC;nh thức l&#x
E0; g&#x
EC;? L&#x
E0; sự hợp th&#x
E0;nh của nhiều yếu tố: nghệ thuật sử dụng ng&#x
F4;n từ, c&#x
E1;c đặc trưng thể loại, biện ph&#x
E1;p kết cấu x&#x
E2;y dựng nh&#x
E2;n vật… nhằm mục đ&#x
ED;ch thẻ hiện trực tiếp, sinh động nội dung, nhằm tạo n&#x
EA;n dạng tồn tại nhất định của nội dung, tạo n&#x
EA;n to&#x
E0;n bộ t&#x
E1;c phẩm th&#x
E0;nh một chỉnh thể thống nhất. 17. H&#x
EC;nh thức v&#x
E0; nội dung c&#x
F3; mối quan liêu hệ như thế n&#x
E0;o? - Thống nhất, mật thiết -> mỗi t&#x
E1;c phẩm l&#x
E0; một chỉnh thể thống nhất giữa nội dung v&#x
E0; h&#x
EC;nh thức: “nội dung phải l&#x
E0; nội dung của h&#x
EC;nh thức, h&#x
EC;nh thức phải l&#x
E0; h&#x
EC;nh thức của nội dung” - Nội dung đ&#x
F3;ng vai tr&#x
F2; chủ đạo. Nội dung l&#x
E0; c&#x
E1;i c&#x
F3; trước, th&#x
F4;ng qua tư tưởng của nh&#x
E0; văn, bao giờ cũng sẽ t&#x
EC;m ra h&#x
EC;nh thức ph&#x
F9; hợp nhất để bộc lộ đầy đủ, r&#x
F5; r&#x
E0;ng bản chất. - &#x
DD; nghĩa: Sự thống nhất của ND-NT tạo n&#x
EA;n sức mạnh tư tưởng – nghệ thật của một TP. “Mỗi t&#x
E1;c phẩm l&#x
E0; một ph&#x
E1;t minh về h&#x
EC;nh thức, một kh&#x
E1;m ph&#x
E1; về nội dung”. 18. H&#x
EC;nh tượng nghệ thuật l&#x
E0; g&#x
EC;? - H&#x
EC;nh tượng l&#x
E0; sự phản &#x
E1;nh hiện thực một c&#x
E1;ch kh&#x
E1;i qu&#x
E1;t bằng nghệ thuật dưới h&#x
EC;nh thức những hiện tượng cụ thể, sinh động, điển h&#x
EC;nh, nhận thứ trực tiếp bằng cảm t&#x
ED;nh.- H&#x
EC;nh tượng nghệ thuật ch&#x
ED;nh l&#x
E0; c&#x
E1;c kh&#x
E1;ch thể đời sống được nghệ sĩ t&#x
E1;i hiện bằng tr&#x
ED; tưởng tượng s&#x
E1;ng tạo. H&#x
EC;nh tượng nghệ thuật t&#x
E1;i hiện đời sống, nhưng kh&#x
F4;ng phải s&#x
E1;ng tạo, sao ch&#x
E9;p y nguy&#x
EA;n những hiện tượng c&#x
F3; thật m&#x
E0; l&#x
E0; t&#x
E1;i hiện c&#x
F3; chọn lọc, s&#x
E1;ng tạo th&#x
F4;ng qua tr&#x
ED; tưởng tượng v&#x
E0; t&#x
E0;i năng của người nghệ sĩ. 19. H&#x
EC;nh tượng nghệ thuật c&#x
F3; những đặc điểm g&#x
EC;? - H&#x
EC;nh tượng nghệ thuật l&#x
E0; h&#x
EC;nh ảnh chủ quan tiền của thế giới kh&#x
E1;ch quan.T&#x
ED;nh kh&#x
E1;ch quan lại của h&#x
EC;nh tượng l&#x
E0; n&#x
F3;i l&#x
EA;n bản chất, quy luật của cuộc sống. Người nghệ sĩ phản &#x
E1;nh c&#x
E1;i đ&#x
E3;, đang v&#x
E0; c&#x
F3; thể xảy ra theo quy luật của tự nhi&#x
EA;n, đời sống. - H&#x
EC;nh tượng nghệ thuật bao h&#x
E0;m sự thống nhất biện chứng giữa thuộc t&#x
ED;nh thông thường v&#x
E0; c&#x
E1; biệt. N&#x
F3; hiện ra một c&#x
E1;ch cụ thể, độc đ&#x
E1;o, kh&#x
F4;ng lặp lại nhưng chứa đựng những thuộc t&#x
ED;nh chung của hiện tượng, sự vật, chứa đựng những quy luật tầm thường của cuộc sống. - C&#x
E1;c h&#x
EC;nh tượng nghệ thuật bao giờ cũng l&#x
E0; th&#x
E0;nh quả của tư duy s&#x
E1;ng tạo v&#x
E0; hư cấu của nghệ sĩ. Ch&#x
FA;ng xuất hiện kh&#x
F4;ng phải để minh họa v&#x
E0; khảo s&#x
E1;t mang đến kết luận sở hữu t&#x
ED;nh kh&#x
E1;i qu&#x
E1;t m&#x
E0; bản th&#x
E2;n n&#x
F3; l&#x
E0; th&#x
E0;nh quả s&#x
E1;ng tạo, l&#x
E0; sự th&#x
EA;m v&#x
E0;o kh&#x
E1;ch thể một thực thể mới. -H&#x
EC;nh tượng nghệ thuật bao giờ cũng h&#x
E0;m chứa sự th&#x
E1;i độ, cảm x&#x
FA;c của người nghệ sĩ. Nghệ sĩ bao giờ cũng t&#x
E1;i hiện đời sống dưới &#x
E1;nh s&#x
E1;ng của c&#x
E1;c lợi &#x
ED;ch v&#x
E0; l&#x
ED; tưởng của một giai cấp, một thời đại nhất định. Khi x&#x
E2;y dựng h&#x
EC;nh tượng họ biểu hiện vào đ&#x
F3; một th&#x
E1;i đ&#x
F3;, một cảm x&#x
FA;c ri&#x
EA;ng, nghĩa l&#x
E0; h&#x
F3;a th&#x
E2;n.
Bạn đang xem: Yếu tố nghệ thuật trong văn học là gì
HÌNH THỨC VÀ Ý NGHĨA CỦA HÌNH THỨC vào SÁNG TẠO NGHỆ THUẬT
GS.TSKH. Lê Ngọc Trà
Mấy chục năm quay trở về đây, trong đời sống văn họcnghệ thuật vn đã thấy gồm những hoạt động mới. Đã mở ra những tác phẩmcó quý hiếm thực sự. Đã xuất hiện những cách viết bắt đầu khác trước, đã gồm nhữngtìm tòi bạo dạn về bút pháp, cách sử dụng ngôn ngữ, cách tường thuật. Bên cạnhsự biến hóa về quả đât quan, về cảm hứng, những thay đổi về phương pháp thể hiện làmcho dung mạo của văn học, hội họa, sảnh khấu bao hàm nét mới, đời sống văn nghệvì núm cũng tấp nập hơn, đỡ nhạt tẻ hơn. Tuy nhiên những biến đổi này tất cả vẻnhư còn lẻ tẻ, tránh rạc cùng không mang ý nghĩa đột phá. Tình trạng này còn có gốc rễ sâuxa vào cái bên cạnh nghệ thuật, trong đặc thù nửa dơi nửa chuột của trả cảnh,trong óc trạng ậm ạch của xóm hội nhưng đồng thời cũng bắt đầu từ chính bảnthân những người trong giới sáng sủa tác. Sự ràng buộc của rất nhiều quan niệm cũ, giáođiều về sáng chế nghệ thuật, về câu chữ lẫn hình thức đã thay đổi kiềm hãm thành tựkiềm hãm, không chấp nhận thành từ bỏ hài lòng, dẫn đến triệt tiêu và tự triệt tiêunhững cái bắt đầu lạ, những chiếc khác mình, các chiếc số đông không thừa nhận. Điềunày bộc lộ khá rõ vào thái độ đối với những kiếm tìm tòi về hình thức nghệ thuật củatác phẩm.
Phải nói rằng cho tới lúc này ở việt nam chưa thời gian nàovấn đề hiệ tượng nghệ thuật được đưa ra một giải pháp thích đáng. Xuân Thu Nhã Tập với đông đảo thể nghiệm mớicủa nó được nói tới chủ yếu ớt vẫn như một lấy ví dụ như tiêu cực. Về cơ bản, tư duy nghệthuật phổ biến hiện nay vẫn là bốn duy nội dung. Nội dung đặc biệt hơn hình thức,nội dung quyết định hình thức, văn bản và vẻ ngoài có dục tình lẫn nhau, nộidung chũm đổi, vẻ ngoài thay đổi theo… các cách hiểu quan hệ giữa nộidung và hình thức theo một ý niệm duy vật biện chứng dễ dàng và đơn giản như vậy khôngnhững không giúp nhận thức không thiếu thốn mối quan liêu hệ phức hợp giữa văn bản và hình thứctrong trí tuệ sáng tạo nghệ thuật bên cạnh đó dẫn tới việc hạ thấp chân thành và ý nghĩa của hiệ tượng nghệthuật, từ kia hiểu sai thực chất của thẩm mỹ nói chung.
Thật ra quan hệ giữa nội dung và hình thứctrong nghệ thuật phức tạp hơn tương đối nhiều và phiên bản thân khái niệm hình thức nghệthuật cũng như ý nghĩa của nó cũng không thể đơn giản. Để gọi vấn đền rồng này khôngphải chỉ cần có sự nhạy cảm cảm thẩm mỹ mà còn cần có cái nhìn tổng thể mang tínhtriết học, gắn nghệ thuật với cuộc sống, sự sống, với việc tồn tại và phát triểncủa nhỏ người.
Chúng ta vẫn thường xuyên nghe nói trong nghệ thuậthình thức và ngôn từ quan hệ cùng với nhau vô cùng chặt chẽ, nội dung rất có thể chuyểnthành hình thức, ra quyết định hình thức, hiệ tượng gắn cùng với nội dung, “có tính nộidung”. Những ý niệm này không xuất hiện ngẫu nhiên mà lại có địa thế căn cứ triết học, mỹhọc sâu xa, đặc biệt là trong bốn tưởng của Hegel.
Quả thật, có lẽ Hegel là người đầu tiên xem xétcặp phạm trù câu chữ và bề ngoài một giải pháp hệ thống. Trong vật phẩm “Bách khoathư những khoa học tập triết học. Khoa học xúc tích I”, vào phần “Học thuyết về phiên bản chất”,Hegel dành hẳn mục 133 bàn về nội dung và Hình thức. Ông viết: “Nội dung khôngphải là không có hình thức, trái lại, nó không những có hình thức ở bên trong nó nhiều hơn có bề ngoài như đồ vật gi ở phía bên ngoài
Quan niệm về văn bản và bề ngoài này vẫn được
Hegel triển khai rõ ràng hơn vào “Những bài xích giảng về Mỹ học”, lúc ông xem xétnghệ thuật như một tiến trình trong sự chuyển vận của ý niệm và bởi vì đó, cũng chínhlà một “hình thức của tinh thần tuyệt đối”<6>.Chúng ta hầu hết biết, theo Hegel, nghệ thuật, tôn giáo với triệt học là đông đảo hìnhthức mãi sau của ý niệm, xuất hiện trong những bước khác nhau của ý niệm trêncon mặt đường đạt đến việc hoàn thiện, đạt đến bản chất của chủ yếu mình. Vào khuônkhổ của nghệ thuật, ý niệm cũng đều có những hình thức riêng, chính là “hình thức tượng trưng”, “hình thức cổ điển” và “hình thức lãng mạn”<7>.Theo phương pháp gọi của Hegel, đó là “các hìnhthức của nghệ thuật” tuyệt “các hình thứcchung”, “các hiệ tượng phổ quát tháo củanghệ thuật”<8>.Các vẻ ngoài này lúc được hiện tại hóa nhờ những gia công bằng chất liệu khác nhau, vẫn hình thành đầy đủ “loại hình nghệ thuật” khác nhau, sẽ xuất hiện những mô hình nghệthuật không giống nhau như kiến trúc, điêu khắc, hội họa, âm nhạc, thơ ca<9>.Các nghệ thuật này còn có quan hệ chặt chẽ với ý niệm hay đối bởi vì chúng “là sự tồn tại hiện thực của các hình thứcnghệ thuật”<10>mà bề ngoài nghệ thuật bản thân nó chưa phải gì khác mà đó là sự biểu thị củaý niệm.
Có thể nói trong số tác phẩm triết học và mỹ họccủa mình, Hegel thực hiện khái niệm vẻ ngoài chủ yếu trong nghĩa nói trên, tứclà trong đối sánh với câu chữ được hiểu suôn sẻ niệm tuyệt đối hoàn hảo chứ ko phảihình thức như một yếu tố của thành phầm nghệ thuật, như cấu tạo từ chất và hệ thốngcác phương tiện tổ chức nội dung phải diễn đạt. Thiết yếu trong ý nghĩa này, Hegelđã kể tới mối tình dục giữa hiệ tượng và nội dung. Chẳng hạn. Hegel viết: “Mộtnội dung xác minh cũng cách thức cả bề ngoài tương ứng với nó”<11>.Nội dung không những quy định vẻ ngoài mà còn có thể “chuyển vào hình thức”: “Để một đạo lý nào kia – Hegel viết – bao gồm thểtrở thành văn bản đích thực của nghệ thuật, điều quan trọng là trong bạn dạng thânnó cần chứa đựng khả năng chuyển vào hiệ tượng cảm quan liêu một biện pháp thích hợp”<12>hay có thể nói “chỉ ngơi nghỉ trong một phạm vi nhất định và đạt mang lại một trình độ chuyên môn nhấtđịnh thì đạo lý mới có thể tìm được sự trình bày dưới vẻ ngoài tác phẩm nghệthuật”<13>.Theo Hegel, câu chữ và bề ngoài có quan hệ chặt chẽ với nhau: “Nội dung vàhình thức nghệ thuật thâm nhập vào nhau”<14>.Những khiếm khuyết của hiệ tượng có thể bắt đầu từ nội dung: “Tính chất khôngđáp ứng được của bề ngoài cũng bắt mối cung cấp từ đặc điểm không đáp ứng nhu cầu được của nộidung”<15>.Còn nếu ngôn từ và hình kết hợp với nhau một cách hài hòa và hợp lý thì đó là một trạngthái lý tưởng: “Ý niệm cùng với tư giải pháp là hiện tại thực, khi nhấn được hiệ tượng thíchđáng với khái niệm của mình, đó là lýtưởng”<16>.Sự thống độc nhất giữa hình thức và câu chữ là yêu thương cầu bắt buộc của tác phẩm nghệthuật. “Trong nghệ thuật, cũng như trong mọi nghành nghề khác, chân lý và sự vữngchắc của nội dung chủ công phải dựa vào một việc: câu chữ này tự cho thấy là đồngnhất cùng với hình thức”<17>và “một tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ thiếu vẻ ngoài thích xứng đáng thì không thể được gọilà một cống phẩm nghệ thuật”<18>.
Có thể nói trong thành quả triết học với mỹ học củamình, Hegel thực hiện khái niệm vẻ ngoài chủ yếu đuối trong đối sánh với khái niệm
Nội dung, nghĩa là bắt buộc hiểu Nội dung ngoài quan hệ với bề ngoài và ngượclại, quan yếu hiểu bề ngoài ngoài quan hệ nam nữ với Nội dung. Trong mọt quan hệnày, bề ngoài có hai cách làm tồn tại: thứnhất, nó như sự xác minh của văn bản về phương diện định kỳ sử, có nghĩa là sự tồntại của nội dung trong mỗi giai đoạn chuyển động của mình. Khi Hegel hotline Nghệ thuật,Tôn giáo, Triết học tập là những vẻ ngoài của ý niệm giỏi Tượng trưng, truyền thống và
Lãng mạn là các bề ngoài chung của thẩm mỹ là ông sử dụng khái niệm Hình thứctheo nghĩa đó. Máy hai, bề ngoài nhưcái mặt ngoài, mẫu hữu hình của ngôn từ mà là “sự phản tư – trong mình” cócùng thực chất với văn bản và vì vậy cũng đó là Nội dung.
Xem thêm: Tổng hợp nội dung và nghệ thuật các nghệ thuật trong văn học lớp 9 tại hà nội
Bên cạnh đó, ta thấy Hegel còn nói đến Hình thứctrong một nghĩa khác, đó là vẻ ngoài không cần như hiện thân của nội dung màlà phương tiện biểu đạt của Nội dung. “Bản thân mẫu cảm tính trong cống phẩm nghệthuật – ông viết – là cái thuộc phạm vi của tinh thần, nhưng lại khác cùng với ý tưởngkhoa học, cái lòng tin ở trên đây tồn trên về bề ngoài dưới vẻ ngoài một sự vật”<19>.Tính hóa học “sự vật” của tác phẩm nghệ thuật có được là vì nó gắn với “chất liệu”:“Cho mặc dù tác phẩm nghệ thuật không thể như thế nào thiếu được làm từ chất liệu cảm tính, thì chấtliệu này cũng chỉ được phép tồn tại như là cái vỏ và cái ngoại hiện của cái cảm tính cơ mà thôi<20>.Chính trên các đại lý này, Hegel nhiều lần nói tới sự triển khai xong về kỹ thuật như mộtyêu ước của công trình nghệ thuật. Ông viết: “Chỉ khi bự tuổi những nhà thơ dân tộccủa họ (tức Goethe.W, Schiller.F – L.N.T chú thích) new dâng tặng kèm chochúng ta hầu như tác phẩm thâm thúy và hoàn thiện về hình thức (L.N.T nhận mạnh),nảy sinh tự nguồn cảm hứng thực sự”<21>,hoặc: “Do thực chất của mình là có tính gia công bằng chất liệu và tính cá nhân, thành tựu nghệthuật bị chi phối vị nhiều yếu hèn tố ví dụ hết sức nhiều dạng, trong số ấy quan trọngnhất là thời gian và vị trí ra đời của tòa tháp và tiếp đến là đậm chất ngầu xác địnhcủa từng nghệ sĩ và trình độ hoàn thiện vềkỹ thuật của nghệ thuật”<22>.
Như họ thấy, cụ thể ở đây, Hegel đang đề cậpđến một phương diện không giống của hình thức, mang đến “mặt kế bên của hình thức”<23>theo biện pháp nói của ông, tức là hiệ tượng trong chân thành và ý nghĩa là sự diễn đạt của nộidung. Tuy nhiên, Hegel đã không những ra cụ thể tính hóa học của hiệ tượng này vàquan hệ của nó với văn bản trong tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ ra sao. Điều này cũng làdễ hiểu, cũng chính vì Hegel chưa phải là công ty lý luận nghệ thuật, ông là nhà triết học,mối quan tiền tâm hầu hết của ông là những sự việc về triết học. Thẩm mỹ được ôngxem xét hầu hết cũng dưới góc độ triết học. Do vậy, không phải ngẫu nhiên màông hotline những bài xích giảng về mỹ học của bản thân mình là “Triết học tập Nghệ thuật” tuyệt “Triếthọc của sáng tạo nghệ thuật”.
Nghĩa sản phẩm công nghệ hai này của khái niệm bề ngoài cũngnhư cục bộ vấn đề hình thức như là một trong những phạm trù lý luận nghệ thuật và thẩm mỹ chứ khôngphải phạm trù triết học tập được đặt ra và giải thích không thiếu và chi tiết nhất lần đầutiên trong số công trình của trường phái vẻ ngoài Nga. Thật ra, nói đến côngbằng, đồng thời và trước những nhà hiệ tượng Nga một chút, phải nói tới C.Bell(1881-1964). Trường hợp năm 1914 được đánh dấu như thời điểm khai sinh của ngôi trường phái
Hình thức Nga với bài toán in thành sách bài bác phát biểu của V.Shklovxky “Phục sinh củatừ” tại một quán cà phê ở Saint-Peterburg một thời gian trước đó, thì cũng vào năm1914, C.Bell xuất phiên bản tại London cuốn sách gây tranh cãi xung đột trong thời hạn dàinhan đề “Nghệ thuật”.
Trong chiến thắng nới trên, nhất là trong hai phần“Giả thuyết thẩm mỹ” (The Aesthetic Hypothesis) với “Giả thuyết rất hình” (The
Matephysical Hypothesis), C.Bell đặt cho doanh nghiệp câu hỏi: loại gì tạo nên một tácphẩm được xem như là nghệ thuật, còn thành quả khác thì không và sau thời điểm quan sátcác hiện tượng nghệ thuật, trước nhất là nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình, ông đi mang đến khẳng định:“Chỉ tất cả một câu vấn đáp duy nhất rất có thể - đó là bề ngoài có ý nghĩa”<24>.Hình thức có ý nghĩa (Significantform) là gì? C.Bell không tồn tại một tư tưởng thật rõ ràng. Ông viết: “Khi tôinói hình thức có ý nghĩa sâu sắc là tôi muốn nói tới một sự phối hợp của những đường nétvà màu sắc (trắng và đen cũng là màu) gây đến tôi mọi rung động về phương diện thẩm mỹ”<25>và một vị trí khác: “Với ‘hình thức có ý nghĩa’, tôi muốn nói tới những sự chuẩn bị đặtvà kết hợp làm cho họ rung rượu cồn theo một kiểu sệt biệt”<26>.Như vậy, theo C.Bell “hình thức tất cả ý nghĩa” – chứ không cần phải hình thức nóichung – là cái sáng tỏ tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật với không thẩm mỹ và nghệ thuật và “hình thứccó ý nghĩa” này tối thiểu có nhì tính chất: đồ vật nhất, nó là phần lớn đường nét, màusắc với sự phối kết hợp của các đường nét, color đó, cùng thứ hai, nó phải gây ra đượcrung động quan trọng mà C.Bell điện thoại tư vấn là “rung rượu cồn thẩm mỹ”. Rung động thẩm mỹ và làm đẹp khác“rung cồn đời sống” bình thường ở địa điểm nó gửi con tín đồ vào một nhân loại khác,“trong trái đất đó các rung cồn đời sống không tồn tại chỗ. Đó là một nhân loại chỉcó hồ hết rung đụng với thiết yếu nó nhưng thôi”<27>.Những rung đụng này do vẻ ngoài của cửa nhà gợi ra chứ không phải do đa số cảnhtượng được diễn đạt trong thành quả hay những tứ tưởng mang lại và vì vậy, “đểthưởng thức một thắng lợi nghệ thuật, bọn họ không đề nghị thứ gì quanh đó cảm dìm vềhình cùng màu với những kỹ năng và kiến thức về không khí ba chiều”<28>.
Nhưng do sao “hình thức có ý nghĩa” lại sở hữu khảnăng đem về cho họ rung cồn thẩm mỹ? Do bản thân mặt đường nét, màu sắc vàsự phối kết hợp của nó tất cả gì quan trọng đặc biệt chăng? C.Bell giải thích: “Hình thức đượcsáng tạo sở dĩ làm chúng ta rung động sâu xa đến vậy là vì nó biểu thị rung độngcủa thiết yếu người sáng tạo ra nó”<29>.Như vậy, cái mà C.Bell gọi là “ý nghĩa” của hình thức không phải ở phần hình thứcmang một nghĩa (meaning) làm sao đó, chứa đựng một nội dung tứ tưởng nào đó như thoạtđầu fan ta rất có thể nghĩ, nhưng mà là ở quý giá của nó, tại đoạn nó có chức năng gây ra mộtcảm xúc thẩm mỹ nhờ tích tụ được một tích điện tình cảm nhưng nghệ sỹ lúc sángtác vẫn trút ra nghỉ ngơi đầu ngọn bút. Chính tại đoạn này, theo C.Bell “hình thức có ýnghĩa” không giống “hình thức đẹp”. Cánh bướm rất có thể rất đẹp nhưng lại nó không khiến chochúng ta một cảm hứng giống như cống phẩm nghệ thuật. “Nó là bề ngoài đẹp (beautifulform) tuy vậy nó không phải là hình thức có ý nghĩa (signify form). Nó cũng làmchúng ta rung động tuy thế không làm họ rung cồn về phương diện thẩm mỹ”<30>.
Quan niệm của C.Bell về hình thức, đặc biệt quan trọng làkhái niệm “hình thức gồm ý nghĩa” vì ông giới thiệu nhận được nhiều phản ứng khácnhau, trong số ấy có cả những reviews nặng nề. “Khái niệm bề ngoài có ý nghĩa sâu sắc tựnó siêu tiếc là không xác định. Nói đúng mực thì nó là gì? Nhà hình thức chủnghĩa không những cho chúng ta thấy phương pháp nào có thể phân biệt đâu là hình thứchình thức có chân thành và ý nghĩa và đâu là hình thức không bao gồm ý nghĩa… chiếc gì tạo cho sự sắpđặt các hình này thành có ý nghĩa còn chiếc khác thì không? chúng ta không biếtlàm sao xác định cả. Như vậy, sự mù mờ nằm ngay trong tim của chủ nghĩa hình thức.Một lý thuyết như vậy là vô dụng vì thuật ngữ trung trung khu của nó không rõ ràng”<31>.
C.Bell không hẳn là đơn vị triết học cũng ko phảilà bên lý luận nghệ thuật. Ông đa số là bên phê bình nghệ thuật và thẩm mỹ và khiếp nghiệmsáng tạo thành của ông về cơ phiên bản dựa vào hội họa với điêu khắc. Hoài bão của ông muốnđi tra cứu một bản chất cốt lõi, một chiếc gì thông thường nhất cho những tác phẩm nghệ thuậtvới câu hỏi đưa ra định nghĩa “hình thức gồm ý nghĩa” có thể chưa thành công, tuynhiên xúc cảm về vẻ ngoài của ông góp thêm phần tạo một cú hích quan liêu trọng, thúc đẩysự vận tải của tứ duy nghệ thuật, dẫn tới việc hình thành và cách tân và phát triển của tràolưu nhà nghĩa hình thức nở rộ cả trong trong thực tế sáng tác lẫn trong phê bình –lý luận. Bản thân định nghĩa “hình thức bao gồm ý nghĩa” của C.Bell cũng đã được
M.Bakhtin sử dụng trong những công trình của chính mình và cho đến nay, C.Bell vẫn đượcđánh giá như “kiến trúc sư khởi đầu của mỹ học so sánh đương đại… trình bày nghệthuật mang ý nghĩa chủ nghĩa bề ngoài của ông đã trở thành một trong những lýthuyết kinh khủng của mỹ học triết học nỗ lực kỉ XX”<32>.
Đồng thời với C.Bell sống Anh, những nhà hình thức
Nga như V.Shkloxky, B.Eikhenbaum, B.Tomashevxky, Y.Tynyanov, R.Jakobson,V,Propp cũng khơi dậy một phong trào tập trung vào phân tích hình thức, tạonên một trường phái được ca tụng trong lịch sử vẻ vang mỹ học với lý luận văn học tập nhânloại là nhà nghĩa bề ngoài Nga. Cácnhà vẻ ngoài Nga không đi sâu vào trình bày có đặc thù triết học tập về hình thức,vấn đề quan hệ giới tính giữa hình thức và ngôn từ mà để ý trước hết đến các yếu tố cụthể của bề ngoài tác phẩm, đặc biệt là ngôn ngữ. Trường hợp những bao gồm của
C.Bell chủ yếu căn cứ vào nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình thì những tóm lại của các nhàhình thức Nga xuất phát từ những việc khảo liền kề tác phẩm nghệ thuật ngôn từ. Nhưngtham vọng của những nhà bề ngoài Nga to hơn C.Bell. Nếu C.Bell chỉ mong mỏi tìm câutrả lời chiếc gì tạo cho tác phẩm nghệ thuật khác các tác phẩm khác, thì các nhàhình thức Nga ra đi hơn, muốn tạo thành một “phương pháp hình thức” cơ mà thực chấtlà muốn “sáng tạo nên một kỹ thuật văn học tự nhiên xuất phạt từ số đông phẩm chấtđộc đáo của cấu tạo từ chất văn học” (B.Eikhenbaum) với từ đó cẩn thận lại cả cáchnghiên cứu lịch sử hào hùng văn học: lịch sử dân tộc văn học tập không phải lịch sử hào hùng của các nhà văn,các tác phẩm, các trào giữ với cuộc sống xã hội có quan hệ với chúng, mà lại là sựtiến hóa của các hình thức và “sự nghiên cứu phải đi từ tác dụng kiến tạo nên đếnchức năng văn học, từ công dụng văn học đến chức năng ngôn từ”<33>.
Bên cạnh việc đi sâu khảo sát điều tra thi pháp của tácphẩm thơ cùng truyện, nêu bật vai trò của những “mẫu hình nhịp điệu”, “chủ âm” trongthơ, phân biệt tình tiết (syuzhet) và phương pháp kể (fabula) trong văn xuôi, các nhàhình thức Nga, y như C.Bell cũng nêu vấn đề: cái gì làm cho tác phẩm đượcxem là nghệ thuật, ví dụ là cái gì biến khẩu ca thành thơ, mẫu gì tất cả khả năngthống nhất toàn bộ các loại hình nghệ thuật. Với họ cũng tương tự C.Bell kiếm tìm yếu tốnày chưa hẳn trong câu chữ mà trong hiệ tượng của tác phẩm, thứ 1 làtrong chất liệu, vào ngôn ngữ. Nếu so với C.Bell, đó là “hình thức bao gồm ý nghĩa” thì đối với
Nếu đối với R.Jakobson cái đưa ra quyết định “tính vănchương” là địa điểm của “chức năng thi ca” vào văn bạn dạng thì đối với V.Shklovxkyđó là cách áp dụng ngôn ngữ thông thường làm sao nhằm sự đồ vốn đã quen thuộc hiệnra một cách bắt đầu mẻ, thu hút sự chú ý. V.Shklovxky hotline đó là thủ thuật “lạ hóa”<38>.“Mục đích của nghệ thuật và thẩm mỹ – ông viết - làgợi lên một sự rung động về việc vật như lúc nó được cảm nhận, chứ chưa phải nhưnó vốn được biết. Thủ pháp của nghệ thuật là làm cho cho đối tượng người sử dụng thành “lạ đi”,làm mang lại các vẻ ngoài khó hơn, làm tăng mức độ khó và độ dài của việc cảm nhận vì chưng vìquá trình cảm nhận là quá trình có mục đích thẩm mỹ tự thân với nó rất cần phải kéodài ra. Thẩm mỹ là cách hưởng thụ sự khôn khéo của tác phẩm, còn tác phẩmthì không quan trọng”<39>.
Tuy không hẳn không để ý đến nội dung củatác phẩm văn học, đến ý nghĩa xã hội vào đạo đức của văn học, nhưng những nhà hìnhthức đa số vẫn tập trung vào hình thức, coi chiếc được thông tin vẫn là mẫu ởhàng thứ hai và cho rằng nếu tác phẩm hấp dẫn sự chăm chú với mình là do chínhhình thức của nó thì sinh hoạt đây hiệ tượng đã trở thành một phần của nội dung vì vìhình thức là 1 phần của chiếc được thông báo. Việc coi trọng ý nghĩa của hìnhthức nghệ thuật, độc nhất là đi sâu nghiên cứu các thủ pháp, điểm sáng ngôn ngữ thơca là một đóng góp to của trường phái bề ngoài Nga. “Trong các công trình củacác nhà vẻ ngoài – M.Bakhtin viết – cạnh bên những khẳng định hoàn toàn khôngcó cơ sở, đa ph
